Wat zie jij?
Welke werken toonden op de tentoonstelling over Middeleeuwse stadsmuren de verhalen over strijd, heldenmoed en angstzweet? Over dromen van betere tijden? Op TV zouden ze nu zeggen: we kijken even naar een filmpje.
Het filmpje was ook te zien op de tentoonstelling ‘Just an other brick in the wall’. Dankzij l’entusiasmo e la competenza van een conversatiegroep Italiaans heeft het gedicht een prachtige vertaling gekregen.
Alfonso Caputo is a gifted artist who also wants to create opportunities for everybody to experience the richness of art. Caputo is art director of Midac, an international museum for contemporary art in Belforte del Chienti in Italy.
After I won the first price in the international contest for digital art, I was invited for an artist in residency. I was very honoured, also with the chance for a solo exhibition in Midac. That took place in spring 2022. This exhibition was curated by Alfonso. At the opening, he gave me an unexpected gift: his view on my work. You can read it below.
Wat is voor jou een heilige plaats in Amersfoort? Met die vraag zijn fotografen uitgenodigd om hun antwoord in een foto te vangen. Een fotojury heeft uit alle inzendingen 20 foto’s gekozen. Deze zijn in de Amersfoortse Zwaan tentoongesteld. Er is ook een boek van samengesteld.
Wat is voor jou een heilige plaats? Het was een mooie vraag om eens bij stil te staan. Na wat gepruttel en gepuzzel kon ik het oude heiligenbeeld uit mijn katholieke jeugd -martelaren die je moest vereren – loslaten. Daarna kwam het idee dat ik datgene wat me het gevoel geeft deel te zijn van een groter geheel, vooral ervaar als ik op alledaagse plaatsen rondhang met mijn fotostel. Ook kwam steeds het beeld boven dat ik ooit gemaakt heb van graffiti op een lantaarnpaal aan een fietspad langs het spoor.
Die heb ik ingestuurd. Houdt de jury wel van abstracte beelden? Ja, gelukkig wel!
Zomaar een zaterdagavond in het voorjaar. Zal ik kijken of er nieuwe mailtjes zijn? Ja, laat ik dat maar doen. En jawel, er is een berichtje, uit Turkije. Kunstenaar en curator Safe Büte vraagt me of ik mee wil doen aan Art Nigde, een internationale groepstentoonstelling het Turkse Anatolië. Ruim 100 kunstenaars doen mee. Het thema? Dat is liefde, naar een gedicht van de soefi-dichter Yunus Emre. Hij heeft woorden gegeven aan het universele gevoel dat we als mens leven om lief te hebben.
Wat een mooie kans om mijn foto’s buiten de landsgrenzen te laten zien!
Natuurlijk wil ik meedoen. Ik selecteer drie foto’s rondom het thema. Ze komen alle drie door de ballotage.
Art Nigdevond in het voorjaar van 2022 plaats in een oude byzantijnse kerk in Anatolië.
Voor de publiciteit van Art Nigde kreeg ik een aantal vragen voorgelegd. Een daarvan ging hoe kinderen naar mijn werk kijken. Ik moest meteen terugdenken aan m’n tentoonstelling in De Mariënhof in 2018. Daar hebben we een schoolklas rondgeleid langs alle werken. Sinds de smartphone is ieder kind wel bekend met foto’s maken. Het was echter een eye-opener voor ze dat je dat op veel meer manieren kunt doen dan ‘klikken – klaar’. Bij sommigen viel het kwartje dat je kiest wat je wilt zeggen met je foto en dat je de foto dan zo maakt, dat je dat idee zo sterk mogleijk naar voren brengt.
De kinderen en ook ikzelf werden steeds enthousiaster in het vrij associëren bij de foto’s. Toen de kinderen merkten dat alles goed was, zagen ze niet alleen aaibare knuffeldieren, maar ook rotte appelen en wormen.
“Heleen, jouw logo zie ik als sieraad voor me.” Dit kwam terloops ter tafel in een gesprek met edelsmit Pauline van Boven. Het idee groeide. Deze foto kreeg als eerste de eer om aan de wieg van een nieuw sieraad te staan. Pauline ging aan de slag met onorthodoxe materialen en gaf het ontwerp haar eigen touch. Zoals alle sieraden van Pauline is het resultaat met z’n strakke vorm zeer stijlvol en op meerdere manieren te dragen.
De hanger, die ook als speld gedragen kan worden, is gepresenteerd tijdens een kunstfestival in Driebergen.
Wil jij eens wat over jouw foto’s posten op mijn muziekblog?
Die vraag kwam van zangeres Tsjimme de Haan. Met haar stem voert ze je mee naar verre streken en tijden. Weemoed, verlangen en passie komen in ons kikkerlandje tot leven.
Meteen dacht ik: ik ga iets doen met het filmpje ‘Ode to playing’. Videokunstenaar Ewout van Roon heeft het gemaakt van mijn foto’s en ik heb er zelf bij geïmproviseerd. Waarom juist dit filmpje? Wat hebben Tsjimme en ik gemeenschappelijk? Het antwoord borrelde al snel op: plezier in creëren. Wat doe je dan eigenlijk? Heeft het niet heel veel weg van spelen? Spelen als een kind? De eerste zin voor het blog was binnen! Lees hier hoe het verder gaat.
Angstzweet en heldenmoed
in klei en zand gegoten
versteend verlangen.
Zo staat te lezen in een gedicht bij de tentoonstelling ‘Just an other brick in the wall’. Hun oorspronkelijke verdedigingsfunctie hebben ze allang verloren. Toch hebben ze hun aantrekkingskracht behouden. Waar zit ‘m die in?
Die vraag ging ik onderzoeken met mijn fototoestel in de aanslag. Mijn ogen werden onweerstaanbaar getrokken naar stenen met schrammen, butsen en scheuren ontstaan door eeuwenlang weer en wind te trotseren. Het is zo alsof de stenen voorbije verhalen vertellen over aanvallen, bescherming, veiligheid, strijd en overwinning. Alhoewel, voorbij? In deze pandemie zijn al deze gevoelens rondom bestaansonzekerheid weer springlevend.
In de tentoonstelling ‘Just an other brick in the wall’ zijn deze verhalen in abstracte beelden te ervaren. Het is een duo-tentoonstelling: najaar 2021 in M.A.C. House Leusden en voorjaar 22 in museo Midac in het Italiaanse Belforte del Chienti. Beide musea zijn participanten in het internationale netwerk Terra dell’arte.
Het project en de tentoonstellingen hoorden bij de 1e prijs in Ventipertrenta 2019, een internationale wedstrijd digitale kunst.
Meer over de aanleiding voor dit project? Klik hier >
In duistere tijden
bouwden we muren
stapels stenen
om onze stad.
Angstzweet en heldenmoed
in klei en zand gegoten
versteend verlangen.
Op jouw stevige steunberen
strijden wij dapper en volhardend.
In het duister
schuilen we bij jou
als in de plooien van moeders rok.
Bij jou komen we
onder het flauwe maanlicht samen
dromend van een stad
waarin de haan weer
victorie kraait.
In duistere tijden
bouwden we muren
om onze stad.
Heleen van Tilburg
